تمثیل ها و برخی مضامین مشترک مثنوی و حدیقه

قرن شش و هفت هجری، از دوره های بسیار درخشان زبان و ادبیّات فارسی، به ویژه در حوزۀ شعر عرفانی است که ظهور و تکامل و اوج آن به دست سه تن از شاعران بزرگ عارف ایرانی ـ اسلامی (سنایی، عطّار، مولوی) رقم می خورد. درک و احساس نزدیک به هم در این سه تن دربارۀ خدا و جهان و... منظومۀ فکری واحدی را تشکیل می دهد تا جایی که درک و فهم آثار هر یک از این سه فرد، منوط به فهم آثار دیگری است با رنگ و تشخّص ویژۀ هر یک از این سه تن. در مقالۀ حاضر، با تکیه بر مثنوی مولانا و حدیقه ی سنایی، در حدّ گنجایش مقاله، به نمونه هایی از پیوستگی ها و اقتباس های مولانا از اندیشه و آثار و تمثیل های سنایی در حدیقه اشاره شده است. مولوی نه تنها در اندیشه، بلکه در شیوۀ بیان مطلب نیز در بسیاری موارد از سنایی الهام گرفته است. در این باره هم تقدّم فضل از سنایی و تعالی از مولوی است. مولوی، دقایق و غوامض و رموز سلوک عرفانی را با زبان مردم پسند و بسیار اقناعی بیان می کند و زبان سنایی در حدیقه فارغ از فخامت ادبی، ویژگی های خاصّ خود را دارد.